Kinderboekenschatkist geopend: 200 literaire parels voor het onderwijs

Op zoek naar onmisbare kinderboeken voor in de klas? Thomas More heeft ze gevonden! 200 titels - 100 voor kleuters en 100 voor lagere school - zijn nu gebundeld in een inspirerende lijst. De selectie, samengesteld door een deskundige jury onder leiding van literair journaliste Jelle Van Riet, biedt een schatkist aan verhalen voor leerkrachten, bibliotheken en andere leesliefhebbers. De timing is niet toevallig: maart is Jeugdboekenmaand.

Verhalen steken lampjes aan in ons en doen heler werelden oplichten. In jonge harten planten ze zaadjes van liefde voor taal, om een leven lang te bloeien. Vanuit deze filosofie begon de Thomas More-hogeschool in december 2024 aan een bijzondere zoektocht. De lerarenopleidingen voor kleuter- en lager onderwijs in Mechelen-Antwerpen daagden onderwijsvakmensen, boekenliefhebbers en bibliotheken uit: "Welke kinderboeken vormen essentiële bagage voor elke (toekomstige) leerkracht?" Het resulteerde in 'De 100 boeken van Thomas More'. "Het aantal inzendingen heeft ons compleet verrast", vertelt Ellie Lefèvre, opleidingsmanager en drijvende kracht achter het initiatief.

"We kregen een zee aan reacties en prachtige motivaties waarom net dat ene boek niet mocht ontbreken. Die overweldigende respons bewijst hoe diep kinderboeken verankerd zijn in ons collectief geheugen en hoe ze generaties lang inspireren."

Diversiteit

In de kleuterschatkist staan oude bekenden zoals André Sollies Dubbel Doortje en Kitty Crowthers In het pikkedonker schouder aan schouder met recente parels als Schildpad en ik van Marit Törnqvist en Een ongelofelijk grote, ongelofelijk gevaarlijke leguaan van Pim Lammers. De thema’s waaieren alle kanten op met boeken als Dit is mijn boom waarin Olivier Tallec met veel humor verhaalt over zelfzucht en Waar is winter? waarin Gerda Dendooven ons niet alleen verlies laat voelen tot op het bot, maar ook aan het thema gender raakt. Sommige boeken mikken puur op taalplezier, Het letterwinkeltje van Marianne Busser bijvoorbeeld, andere boeken leren dan weer woordeloos beelden lezen. Denk aan het meesterlijke Migranten van Issa Watanabe, dat de onvoorstelbare reis van vluchtelingen verbeeldt.

Van eerste woordjes naar diepgang

In 'De 100 boeken van Thomas More' voor het lager onderwijs vinden we uiteraard allang in het hart gegrifte boeken van Joke van Leeuwen, Bart Moeyaert, Edward van de Vendel en Bibi Dumon Tak, maar ook veel innemende nieuwkomers zoals Hotel Kosmos van Yelena Schmitz en Zwerveling van Peter Van den Ende. Recent met Gouden Griffel bekroonde titels zoals Films die nergens draaien van Yorick Goldewijk en Gozert van Pieter Koolwijk reiken complexe, hedendaagse thema's aan. Ook de harten van eerste lezertjes worden meedogenloos veroverd met onder meer De Jubelientjes van Hans Hagen en al wat oudere kinderen kunnen honderden pagina’s lang geboeid lezen dankzij Lampje en het vers van de persen gerolde Krekel van Annet Schaap. 

Geen hitlijst, wel een schatkamer

Belangrijk om weten: de verzameling is geen ranglijst of in steen gebeitelde canon. "We hebben bewust gekozen voor een niet-hiërarchische presentatie", benadrukt Lefèvre. "Dit is geen top 100, maar een met zorg en liefde samengestelde collectie die uitnodigt tot ontdekken."

De jury, onder leiding van Jelle Van Riet (literair journalist bij De Standaard en gepassioneerd lezer), hanteerde specifieke criteria bij de selectie. "Het mocht geen lijst worden die iedereen zich al kon dromen, vol klassiekers à la Annie M.G. Schmidt en Roald Dahl. Die hebben Thomas More niet nodig om de weg naar kinderharten te vinden", aldus Van Riet.

"Wij hebben juist vaak bewust de kaart van het onbekende en onverwachte getrokken, zonder daarbij de kwaliteit uit het oog te verliezen."

Deze 100 fonkelende parels willen leerkrachten verleiden om ermee aan de slag te gaan. Om die reden moesten boeken nog verkrijgbaar zijn. Bovendien is er gestreefd naar een evenwichtige mix: verhalen voor elke leeftijdsgroep, rond uiteenlopende thema's, in zoveel mogelijk stijlen en vanuit diverse stemmen en perspectieven geschreven. "We wilden zowel spiegels aanreiken waarin kinderen zich kunnen herkennen als vensters op andere werelden", voegt Van Riet toe.

In de klas en daarbuiten

De timing van de onthulling – bij de start van de Jeugdboekenmaand – is geen toeval. "Maart is dé maand waarin lezen centraal staat", licht Lefèvre toe. "Het ideale moment voor leerkrachten, maar ook voor ouders en andere leesliefhebbers, om deze titels te ontdekken en er wat fijns mee te doen. Op en top gezelligheid tijdens de krokusvakantie."

De lijst krijgt een vaste plek binnen de lerarenopleiding van Thomas More, maar is daarnaast nadrukkelijk bedoeld voor iedereen met een passie voor kinderboeken. "Dit is geen gesloten collectie, maar een uitnodiging tot gesprek", benadrukt Lefèvre. "We hopen dat deze verzameling inspireert, verrast en vooral tot nog meer leesplezier leidt in klaslokalen, bibliotheken en huiskamers."

Praktisch